ĐUDE – NAGRAĐENA EVROPSKA PRIČA

ĐUDE – NAGRAĐENA EVROPSKA PRIČA

Petak, 3. jun. 2022.

Kolašin

 

Priča o Ženskoj pjevačkoj grupi „Đude“ iz Kolašina „Survival – Voices of Hills“ (Opstajanje – Glasovi Brda) odlukom žirija Dana evropskog nasljeđa, Savjeta Evrope i Evropske komisije uvrštena je među jedanaest pobjednika na Konkursu za dodjelu Granta za najbolju evropsku priču o nasljeđu u 2022. godini. Priča govori o putu kojim su djevojke iz Kolašina prošle u želji da očuvaju stari, arhaični način a cappella pjevanja sa povremenim sazvukom sekunde, kome je u Crnoj Gori prijetilo potpuno nestajanje. Napisao ju je Davor Sedlarević, a organizatori su prepoznali originalnost projekta i odobrili sredstva kojim će se pospješiti očuvanje ove neobične vještine.

 

Dani evropske baštine (EHD) su najvidljiviji participativni kulturni događaj koji dijeli evropsko stanovništvo. Više od 70 000 događaja organizovanih svake godine u 50 evropskih država potpisnica Evropske konvencije o kulturi privlače do 30 miliona posjetilaca. EHD, kao zajednička akcija Savjeta Evrope i Evropske Unije, predstavljaju jedinstven primjer građanske inicijative koju organizuju i dijele milioni evropskih građana. Svaki EHD događaj i svaki posjetilac tih događaja predstavljaju unikatnu  evropsku priču. Događaji se organizuju u cilju proslave zajedničkog nasljeđa, omogućavanja pristupa svima, stvaranja prilika za međugeneracijske razmjene i jačaju zajednice uključene u njih. Upravo su „Đude“ potvrdile mjesto Kolašina i Crne Gore u evropskoj porodici naroda, dokazale vrijednost našeg starijeg muzičkog nasljeđa i velike mogućnosti malih lokalnih zajednica kada se ujedine i prepoznaju sopstvenu posebnost.

 

Savjet Evrope, Evropska Unija i Nacionalni koordinatori EHD odlučili su da raspišu Poziv za priče o Danima evropske baštine, a Inicijativa je imala cilj da istakne priče povezane sa EHD događajima i da omogući pojedincima i organizacijama da podijele svoju priču.

Inicijativa identifikuje evropsku dimenziju raznih lokalnih nasljeđa i rada na njima koji preduzimaju zajednice u Evropi. To se odnosi na prošle ili postojeće „priče” o evropskom nasljeđu koje zajednice žele da podijele i, u drugoj fazi, potencijalno se razviju u konkretan projekat za dalji doprinos svojim zajednicama. Dani evropskih priča o nasljeđu lansirani su kao jedna od ključnih inicijativa u okviru Evropske godine kulturnog nasljeđa (EICH)  i to pod dva slogana: „Umjetnost dijeljenja“ i „Naše nasljeđe: Gdje se prošlost susreće sa budućnošću“. Ministarstvo kulture Crne Gore koordinira tu Inicijativu od 2008. godine.

Prethodnih godina pjevačka grupa je učestvovala u nekoliko obilježavanja Dana evropskog nasljeđa i to u projektima “Tragom starih audio zapisa sa Blatine” , “Pjevačka grupa “Đude” – eho predaka” (različiti tipovi pjevanja u Crnoj Gori), „Tri žene kao prenosioci nasljeđa“, „Dan obojen nasljeđem“ (za osobe ometene u razvoju) i td.

U nagrađenoj storiji, između ostalog, navodi se: „Đude jesu Evropa. Đude su kontinuitet. One su dokaz da žene u jednoj tradicionalnoj kulturi imaju vrlo važno mjesto i da su svjesne toga, a šta je to nego evropska dimenzija!? Ovaj primjer će uticati na hrabrost ostalih malih zajednica u Evropi da vjeruju u sebe i svoje snove i da ništa nije zauvijek izgubljeno. Bez obzira na veličinu naroda, na rodnu pripadnost ili arhaičnost, Evropa je jedna kulturna adresa sa mnoštvom malih stanica koje je čine specifičnom. Desetak djevojaka je promijenilo muzičku istoriju jednog naroda – pratite njihov primjer! Bez ženske pjevačke grupe „Đude“ arhaično dvoglasno pjevanje u Crnoj Gori bilo bi zauvijek izgubljeno. Ovako, ono ostaje ravnopravan dio evropske kulture i obogaćuje je svojom ruralnošću podsjećajući na postojanje različitih muzičkih sistema i pravila u mikrozajednicama Starog Kontinenta. Nakon „Đuda“, da li će doći neke nove „Đude“? Da li je misija ispunjena?“

Na linku Opstajanje – Glasovi Brda – Đude Kolašin možete pročitati cijelu priču, a na linku Nagrađene evropske priče vidjeti sve pobjednike.

 

Ove godine, „Đude“ su na savršen način povezale prošlost i i budućnost. Prikupile su  muzička svjedočanstva koja daju uvid u to kako zajednice razumiju evropsku dimenziju lokalnog nasleđa. Još jedna važna činjenica jeste i potvrda uloge žene u očuvanju, interpretaciji i osavremenjavanju nasljeđa. Projekat će implementirati NVU CIRTIP, biće organizovane besplatne radionice pjevanja u Kolašinu tokom ljeta, predavanja međunarodnih eksperata, snimanje pjesama i promotivnog kratkog spota sa motivima kolašinske prirode, a dodatnu podršku pružiće Opština Kolašin, JU Centar za kulturu Kolašin, KUD „Mijat Mašković“ i partneri Nacionalni park Biogradska Gora, Ski-centar Kolašin 1600 i Turistička organizacija Kolašina. Posebnu zahvalnost „Đude“ izražavaju Ministarstvu kulture Crne Gore i Jeleni Sekulović, kao i Tijani Rakočević, Višnji Živković, Damjani Bulatović, Milosavi Bulatović, Zlati Marjanović i Vesni Karin.