JADNA SE PROBUDILA I PODIGLA BEOGRAD NA NOGE

JADNA SE PROBUDILA I PODIGLA BEOGRAD NA NOGE

Beograd, 27. april 2024.

Tradicionalni plesovi Što drijemaš, jadna, U vukića Brankovića i trusa koji su zaštićeni kao kulturno dobro u Crnoj Gori čiji je nosilac ansambl „Mijat Mašković“ prezentovani su na velikom međunarodnom festivalu igre — „Orfej u Beogradu“.

Ovacije u prepunoj sali CK „Vlada Divljan“ izazvalo je već veoma popularno biraće kolo Što drijemaš, jadna uz nadahnute načine buđenja djevojke koja „drijema“ ili „spava“ u centru kola i budi se samo na spomen imena svoje simpatije. Potom je slijedio niz tradicionalnih pjesama ovog puta o moračkom kraju koje su vodili maestralni kazivač Vladislav Medenica i Ženska pjevačka grupa „Đude“. Prema starom običaju čula se i zdravica čije su riječi „Ovako se vazda srijetali / u ljubavi i u bratskoj slozi / sve lećeli — a ne slijetali: / Ajd u zdravlje i Bože pomozi!“ možda i pravi romantizovan opis festivala. Trusa — koju odlikuje igra uz ritam koraka („šutke“) i jedino je mještovito kolo u Crnoj Gori koje se izvodi na takav način pokazala je visok igrački nivo ansambla i stilsku doslednost  tzv. „punog stopala“. Atraktivna muška igra sa sjednika Snijela tuka jaje dovela do kulmicaje i dugotrajnog aplauza publike koja je preko četiri sata pratila više od dvadeset ansambala. Majstori igrači i pjevači u Beograd su doveli tradicionalno blago Crne Gore (Kolašin), baštine Srema i Slavonije, okoline Beograda, požarevačkog i jaseničkog kraja, pjevačku tradiciju Bukovice, Dalmacije i Vrlike, majstore vlaškog plesa Homolja i Crne Reke i majstore pjevače i svirače Timoka i Krajine, BiH (Sarajevskog i Lijevče polja), Staro Vranje i leskovačko pomoravlje, tradiciju Velike Hoče (KiM), temperament i duh Bosilegradskog Krajišta kao i šokačku tradiciju Bačkog Brega.

 

Prema riječima organizatora prof. dr Kristijana Ristića, „Orfej“ selektuje najreprezentativnije programe ansambala iz regiona sa ciljem promocije održivog korišćenja tradicionalnog kulturnog nasljeđa gdje je ovoga puta ansambl „Mijat Mašković“ iz Kolašina prepoznat kao jedan od neizostavnih činilaca autohtone plesno-muzičke prakse Crne Gore.“

„Orfej“ je opisan kao „autorizovani program koji uvršćuje istaknute folklorne ansamble i izvorne grupe.“ Specijalista Davor Sedlarević, rukovodilac kolašinskog ansambla, naglasio je značaj povećanja vidljivosti autohtonih igara iz Crne Gore koje se izvode uživo na međunarodnim festivalima, s obzirom na ekspanziju tzv. „plejbek tradicije“ i upliv „kvazinauke“ u predstave o crnogorskim plesovima i muzici. „Isključivo na ovakvim koncertima gdje selekciju prave eksperti sa velikim iskustvom i zavidnim naučno-istraživačkim referencama može se potvrditi renome ansambla i pospješiti ispravan pristup održavanju elemenata kulturnog nasljeđa koji jednu regiju čine prepoznatljivom. „Za nas je ovo bila prilika da promovišemo desetogodišnji rad na prikupljanju, analizi i revitalizaciji plesova (igara) i pjesama Crne Gore sa akcentom na izvođenju najbližem onom zabilježnom na terenu, dakle igranje samo uz pjesmu ili ritam koraka. Svakako, zabrinjava i činjenica da u Crnoj Gori nemamo trenutno ni pet ansambala koji svoje programe izvode uživo, a još manji broj je onih koji njeguju tzv. „izvorni folklor“.“

 

Programski odbor činili su prof. Gordana Roganović, prof. dr Snežana Arnautović, baletski umjetnik Aleksandar Saša Ilić, Sandra Milošević – urednik RTS Kolo, Svetlana Slijepčević – pedagog narodne igre, dr Miloš Rašić – naučni saradnik, etnolog, Maja Radivojević – etnomuzikolog. Voditelj programa bila je Dragana Marinković, urednica kultne emisije RTS-a Radio Beograd “Od zlata jabuka”. Za organizaciju nastupa i scene pobrinula se urednica RTS-a Svetlana Cica Azanjac.

KUD „Mijat Mašković“ funkcioniše pri JU Centar za kulturu Kolašin koji je i obezbijedio učešće na festivalu.

Insert sa festivala nalazi se na sledećem linku kud mijat mašković na orfeju 2024